DEĞERLİ ANNE VE BABALAR,

"Anne-baba olarak alan secimi aşamasında etkimiz ne kadar olmalı?",
"Çocuğumun ilgi ve yeteneklerini nasıl belirlerim?",
"Çocuğuma uygun meslek grupları nelerdir?" ve
"Alan secimi surecinde çocuklarımıza nasıl destek olabiliriz?" seklindeki sorularla sık sık karsılaşıyoruz.
Alan secimi öğrencilerin ilgi, yetenek ve yasamdan beklentilerinin değerlendirilmesini gerektiren zor bir süreçtir.
Rehberlik servisi olarak hazırladığımız bu dokümanla, alan ve dolayısıyla meslek secimi konusunda siz velilerimizi hem de öğrencilerimizi bilgilendirmek istedik. Yararlanmanız dileğiyle...

                         Ankara Fethiye Kemal mumcu Anadolu Lisesi  
                         Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi

   Alan Secimi, ileride bireyin seçeceği meslek için önemli adımlardan biridir. Alan Secimi, bir anlamda meslek secimidir aslında. Öğrenci yöneldiği alanla birlikte mesleki alternatiflerini de belirlemiş olacaktır.
Öğrencilerin ilgi, yetenek ve buna bağlı olarak başarılarının yüksek olduğu alanı seçmeleri iyi bir ortalama yapmalarını, dolayısıyla yüksek bir ortaöğretim basarı puanı elde etmelerini sağlayacaktır. Bu durum, secim yapacakları meslek alternatiflerini genişletecektir.
Öğrencilerin verecekleri alan secimi kararı, girecekleri üniversite sınavının ne tur bilgiler ve beceriler istediğini bilmeleri, bu sınavda başarılı olmak için uygun sınav stratejileri hazırlamalarını sağlayacaktır.
Üniversite Sınavı hem akademik hem de psikolojik bir hazırlanma surecini gerektirir. Bu nedenle sınava hazırlanan öğrencinin bir yandan bir bilgi birikimi oluşturması, diğer yandan kendisiyle ilgili düşünsel, duygusal ve davranışsal düzenlemeleri yapması gerekir. Bireyin aldığı eğitim, öğretim ve seçtiği meslek, adeta yasam tarzını belirler.
Meslekte başarılı olabilmek için, seçilen meslekte yetenekli ve istekli olunması gerekir. Sevmediği bir isi yapmak, kişinin hayatının önemli bir bölümünü mutsuz geçirmesine neden olabilir. Bu nedenle, öğrencilerin mesleki yönelim aşamasında ilgi, yetenek ve gereksinimlerini iyi tanımaları sağlanarak, doğru meslekleri seçme yönünde desteklenmeleri gerekir.
Öğrencinin bir alana yönelmesinin salt başarı durumuyla ilgili olmadığını aslında onun meslek seçimiyle ilgili olduğunu anlamak gerekir. Bazılarımızın yorumladığı gibi "çalışkanların Fen Bilimleri alanına, tembellerin Türkçe Matematik alanına " yöneldiği biçiminde olmaması gerekir. Fen alanı dahilinde ki tıp fakültesi ile Türkçe Matematik alanı içerisindeki Hukuk fakültesini bu anlamda kıyaslayabilir miyiz ya da biri diğerinden üstündür gibi bir yorum yapabilir miyiz? Başkalarının inançları ve önyargıları bu aşamada dikkate alınmamalıdır. Bir alana yönelmede ölçüt öğrencinin kendisi olmalıdır. Anne ve baba için önemli olan, toplumca "kariyeri " yüksek olduğu belirtilen bir meslekten çok; gencin kendini gerçekleştirebileceği, mutlu ve basarîli olabileceği bir mesleğinin olması olmalıdır. Hangisini tercih edersiniz çocuğunuzun sıradan ve isini sevmeyen mutsuz bir "doktor" ya da " mühendis" olmasını mı? İşini iyi yapan, mutlu ve başarılı bir "işletmeci" "teknisyen" olmasını mı?
Genel eğilim, genci karar sürecinin karmaşasından korumak amacıyla anne babanın karar vermesi ve böylece karar sonuçlarıyla ilgili sorumluluğu da onların üstlenmesi doğrultusundadır. Ancak unutulmamalı ki gencin seçeceği meslek konusunda karar vermek, gencin belki de yasamı boyunca vereceği ilk önemli karardır. Bu nedenle de ailenin uygun desteği vermesi çok önemlidir.

           MESLEKİ KARAR SÜRECİNDE;

· Gencin kendi ilgi, yetenek ve beklentileri doğrultusunda secim yapmasına izin verilmelidir. Anne baba olarak yapılacak en büyük destek ilgi ve yeteneklerini, tanımasında ona yardımcı olmaktır. Bu konuda yapacağınız gerçekçi geribildirimler meslek seçiminde karar vermesini kolaylaştıracaktır.
· Bazı durumlarda anne-baba kendi gerçekleştiremedikleri ideallerini çocuklarının gerçekleştirmesini bekler. "Ben olamadım, o olsun", anlayışı ile genç zorlanır. Bu baskıcı tutum gencin belki de mutlu olmayacağı, doyum sağlayamayacağı bir mesleğe yönelmesine neden olacaktır.
· Çocuğunuzun istek ve ideallerinin sizden farklı olabileceğini unutmayın. Meslek secimi konusunda yol gösterebilir, fikrinizi söyleyebilirsiniz, ancak son kararı genç vermelidir. Bazı anne babalar çocuğun yeteneklerine bakmadan onu zorlar. Çocuğunuzun yeteneklerine ve isteklerine uygun olmayan bir mesleği seçmesi onu mutsuz ve genellikle başarısız yapar.
· Gençleri kendisinden daha başarılı olan kişilerle kıyaslamak, onu üzecek ve kızdıracaktır. Böyle bir durumda çocuğunuza verdiğiniz mesaj, "Seni bu halinle kabul etmiyorum, sen de başkaları kadar başarılı olursan seni kabul ederim ve severim"dir. Unutmayın insanlar yetenekleri yönünden eşit değildir gelişimi başkalarıyla kıyaslayarak değil, kendi içinde değerlendirmek gerekir. Bir mesleğin bol para kazandırdığı, kolay, rahat ve eğlenceli olduğu için seçilmesi yaratıcılığı ve üretkenliği baltalayabilir. Unutmayın ki, çocuğunuz seçtiği meslekle büyük oranda yaşamını nasıl geçireceğini belirlemiş olacaktır.

(Yararlanılan Kaynaklar: Prof. Dr. Yıldız Kuzgun´un "Kendini Değerlendirme Envanteri El Kitabı")